Het Londense "Towering inferno"

De brand die Grenfell Tower in juni 2017 verwoestte, was een van de ergste moderne rampen in het Verenigd Koninkrijk. 5 jaar later blikken we terug op deze gebeurtenis met een herpublicatie van het artikel uit FPC Risk's Trends magazine uit 2018.

De nacht waarin hebzucht omsloeg in hitte

71 mensenlevens eindigden die nacht op 14 juni op brute wijze, omdat een koelkast vlam vatte in een torenflat met 24 verdiepingen. En omdat gierige aannemers hun portemonnee belangrijker vonden dan de veiligheid van honderden onschuldige mensen. En omdat er fouten werden gemaakt. Heel veel fouten. Het Grenfell Tower-drama leidde tot enorme verontwaardiging, niet alleen in Groot-Brittannië maar over de hele wereld.

 

In de nacht van 14 juni, ongeveer een uur na middernacht, vatte een Hotpoint FF175BP koel-vriescombinatie vlam in een torenflat in de stad Londen. Het was op de vierde verdieping en het bracht een dodelijke reeks gebeurtenissen op gang. De vlammen verspreidden zich als een lopend vuurtje en tegen de tijd dat de brandweer ter plaatse kwam, was de vlammenzee hels. Het gebouw brandde als een fakkel. 65 mensen werden door de brandweer uit het gebouw gered. Veel bewoners vluchtten hogerop om aan de vlammen te ontkomen, maar kwamen vast te zitten in flats op de bovenste verdiepingen. 21 mensen kwamen om op de bovenste verdieping van de brandende torenflat. Het inferno werd pas 24 uur later onder controle gebracht. Die nacht kwamen 71 mensen om in de vlammen.

 

 

"An accident waiting to happen"

De 68 meter hoge Grenfell-toren met zijn 24 verdiepingen werd in 1974 gebouwd. In 2015-16 werd volledig gerenoveerd en voorzien van nieuwe ramen en isolatie. Zelfs tijdens de renovatiewerkzaamheden leek veiligheid niet veel prioriteit te hebben (er was bijvoorbeeld maar één bruikbare ingang) en mensen maakten zich zorgen. Er waren verschillende stroomstoringen geweest (al jaren) en veel van de brandveiligheidsinstrumenten/apparaten werden niet meer gecontroleerd of bewaakt, en zelfs ongeschikt verklaard. Brandveiligheidsinstructies voor de bewoners waren nergens te vinden, en volgens de bewoners was er helemaal geen geïntegreerd brandalarmsysteem geïnstalleerd. De enige uitweg is een enkele betonnen trap die het gebouw door de kern doorsnijdt. Het is de enige vluchtweg voor een blok van honderden mensen. Degenen op de bovenste drie verdiepingen kijken naar 22, 23, 24 trappen. Dezelfde trappen die brandweerlieden moeten gebruiken om naar boven te komen.

Maar de holte van het trappenhuis leidt ook dampen naar binnen en vult het met scherpe rook van de brand beneden - zwart, dik, giftig. Deze rook veroorzaakt verstikking en verstikking, maar ook misselijkheid en verwarring. Voor de oudere en minder mobiele mensen op de hogere verdiepingen blijkt de plek niet minder dan een dodelijke val te zijn.

Blijf binnen en doe de deur op slot

Een actiecomité van bezorgde bewoners luidde herhaaldelijk de noodklok over de brandveiligheidsproblemen bij de KCTMO (Kensington en Chelsea Tenant Management Organisation) en beschuldigde deze ronduit van criminele nalatigheid. Maar het bleek een dialoog van doven. Na uitgebreide smeekbeden werden echter brandinstructies in het gebouw uitgevaardigd, waarin stond dat de mensen zich in hun appartementen moesten opsluiten, totdat zij anders werden geïnstrueerd door de brandweer. "Uw nieuwe voordeuren zijn meer dan 30 minuten bestand tegen elke brand, waardoor de brandweer meer dan genoeg tijd heeft", vertelde de KCTMO de bewoners in maart 2017. De Londense burgemeester Sadiq Khan was verontwaardigd: "Gelukkig negeerden de meeste inwoners dit advies en vluchtten ze toch. De brand in die fatale nacht duurde meer dan 24 uur, en brandweerlieden hebben zelfs nooit de bovenste verdiepingen bereikt..."

 

Moordende gevelbekleding

Hoewel de nieuwe gevelbekleding de brand niet veroorzaakte, was het wel de reden dat het vuur zich in een mum van tijd over het hele gebouw verspreidde en mensen in hun huizen opgesloten kreeg. De vlammen kwamen onder de gevelbekleding die was gemonteerd op houten strips die brandden als lucifers. De constructie werkte letterlijk als een schoorsteen die het vuur bliksemsnel over het hele gebouw verspreidde. Bovendien was de gevelbekleding gemaakt met Reynobond PE - bestaande uit met Reynolux gecoate aluminiumplaten over een zeer ontvlambare kern van Reynobond polyethyleen. Dr. Roth Phylaktou, een expert in brandonderzoek, zei: "Het polyethyleen in de bekleding zou even snel hebben gebrand als benzine." Zowel de KCTMO als de plaatselijke autoriteiten zouden de aannemers onder druk hebben gezet om voor de goedkoopste renovatie van de sociale woningen te kiezen. Ze kregen waar ze om vroegen. Het gebruik van dit type gevelbekleding leverde een besparing op van ongeveer £ 300 000 (€ 340 979) in vergelijking met een (veilige) zinken gevelbekleding.

 

Ons standpunt

Technisch

• Zorg voor een betrouwbaar branddetectie- en alarmsysteem en ten minste 2 compartimenterende brandtrappenhuizen.
• Overweeg sprinklers en/of verbeter de interventietactiek en het materiaal van de brandweer.
• Verwijder brandbare gevelbekleding en verbeter de inspectie op het aanbrengen van isolatiemateriaal.

 

Organisatorisch

• Installeer specifieke bewustmakingscampagnes in sociale woonblokken zodat mensen altijd weten wat ze moeten doen in geval van nood.
• Handhaven en uitvoeren van grondige jaarlijkse brandinspecties.
• Ontwikkelen en implementeren van op brandrisico gebaseerde screeningsmethoden voor sociale huisvesting.

 

De vraag kan rijzen of deze maatregelen economisch haalbaar zijn... Maar deze zelfde maatregelen worden ook in woongebouwen toegepast, dus tenzij het leven van mensen in sociale woonblokken minder waard is dan dat van mensen die iets meer geluk hebben, zou het antwoord bevestigend moeten zijn.

 

FPC Risk Trends n°28 - 2018